به موجب قانون بیمه ایران، بیمه عبارت است از قراردادی که به موجب آن یک طرف (بیمهگر) تعهد میکند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر (بیمهگذار) در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد. متعهد را بیمهگر، طرف تعهد را بیمهگذار و وجهی را که بیمهگذار به بیمهگر میپردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه میشود موضوع بیمه می نامند.
انواع بیمه
در یک تقسیمبندی کلی، بیمه به دو دسته بیمههای اجتماعی و بیمههای بازرگانی تقسیمبندی میشود. بیمههای اجتماعی، عمدتاً بیمههای اجباری و ناشی از قانون هستند و مشخصه آنها این است که شخص دیگری (مانند کارفرما) در پرداخت بخش زیادی از حق بیمه مشارکت دارد. در بیمههای اجتماعی، حق بیمه بهصورت درصدی از دستمزد تعیین میشود؛ در حالی که در بیمههای بازرگانی حق بیمه متناسب با ریسک تعیین میشود. در ایران، سازمان تأمین اجتماعی مهمترین مرجع بیمههای اجتماعی است.
در مورد بیمههای بازرگانی، تقسیمبندیهای مختلفی وجود دارد. برخی از روشهای تقسیمبندی انواع بیمه از این قرار است:
- بیمههای دریایی در مقابل بیمههای غیردریایی
- بیمههای اموال در مقابل بیمههای اشخاص
- بیمههای زندگی در مقابل بیمههای غیرزندگی
صرفنظر از تقسیمبندی کلی، رشتههای مختلف بیمه کمابیش با تعاریف مشابهی توسط شرکتهای بیمه در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد؛ بنابراین میتوان انواع بیمههای بازرگانی را بر اساس رشته تقسیمبندی نمود.
از سال ۱۹۸۲ به بعد شرایط بیمه نامه در سه کلوز A,B,C که اصولاً به نفع بیمه گذاران میباشد تعریف شده است.
تقسیم بندی بر مبنای نوع پوشش بیمهای به این صورت میباشد:
بیمه با شرایط تمام خطر(All Risks )
بیمه با شرایط B
بیمه با شرایط C
بیمه با شرایط خسارت کلی (Total Loss)
خطرات تحت پوشش کلوز C
این کلوز بجز بند های ۴ ، ۵ ، ۶ ، ۷ موارد استثنائات، خساراتی را که منطقاً مرتبط با یکی از موارد ذیل باشد تحت پوشش قرار می دهد:
- آتش سوزی یا انفجار
- بگل نشستن و زمینگیر شدن ، برخورد باکف دریا ، غرق شدن ، یا واژگون شدن کشتی یا شناور
- واژگون شدن یا از خط خارج شدن وسیله حمل و نقل زمینی
- تصادم یا برخورد کشتی ، شناور یا هر وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی بغیر از آب
- تخلیه کالا در بندر اضطراری
- فدا کردن کالا در جریان خسارت عمومی
- به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی
خطرات تحت پوشش کلوز B
این کلوز بجز بند های ۴ ، ۵ ، ۶ ، ۷ موارد استثنائات، خساراتی که منطقاً مرتبط با یکی از موارد ذیل باشد تحت پوشش قرار می دهد:
- تمام خطرات تحت پوشش کلوز C
- تلف یا آسیب وارده به کالای مورد بیمه که علت آن یکی از موارد ذیل باشد :
۲-۱) فدا کردن کالا در جریان خسارت عمومی
۲-۲)به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی یا به دریا افتادن کالا از روی عرشه کشتی
۲-۳)ورود آب دریا ، دریاچه یا رودخانه به کشتی ، شناور ، محفظه کالا ، کانتینر ، لیفت وان یا محل انبار .
۳)زلزله – آتشفشان یا صاعقه
۴) تلف شدن کلی هربسته درکشتی یاشناور و یا تلف کلی هر بسته
لازم به ذکر است هم اکنون علاوه بر خطرات مندرج در فوق، خطرات:
- عدم تحویل یک بسته کامل کالا
- دزدی
- قلاب زدگی
- آبدیدگی
- روغن زدگی
- شکست و ریزش
- خسارات ناشی از کالاهای مجاور
نیز تحت پوشش قرار میگیرد.
خطرات تحت پوشش کلوز A
بیمه باربری با کلوز A کاملترین نوع بیمه حمل و نقل است و بیشتر برای کالاهای حساس و آسیب پذیر مورد استفاده قرار میگیرد .این بیمه کلیه خطرات به جزء بند های ۴ ، ۵ ، ۶ ، ۷، را که موجب زیان و یا آسیب به مورد بیمه میگردد، تحت پوشش قرار می دهد .”